De Super League - dromen van de G-14

Hoofdstuk 1: De Super League

Het begint allemaal in 1998. Al jaren wordt er gespeculeerd over eventuele internationale topcompetities, maar pas dan komt er ook iets concreet. De 15 grootste clubs van Europa zijn het beu. Ze willen meer geld en verzamelen zich daarom in Londen, om daar de plannen voor de “Super League” te bespreken. De aanwezigen? Onder meer Real Madrid, Barcelona, Juventus Turijn, AC Milan, Inter Milaan, Ajax Amsterdam, PSV Eindhoven, Manchester United, Liverpool, Paris Saint-Germain, AS Monaco en Bayern München. Ook tal van andere clubs worden genoemd.

Volgens de eerste geruchten gaat het om een concurrent voor de UEFA Champions League. In de eerste ronde komen zestien clubs in twee poules van acht tegen elkaar uit. De vier besten kwalificeren zich voor de kwartfinale, om zo uiteindelijk tot een finale te komen. De wedstrijden zouden plaatsvinden op woensdagavond, om de concurrentie met de Champions League nog eens extra in de verf te zetten. De bedragen zijn enorm. Elke deelnemende club zou zo'n 50 miljoen dollar per jaar opstrijken.

Meteen komt een golf van verontwaardiging op gang. De verschillende bonden en niet-deelnemende clubs tonen geen begrip voor de plannen van de giganten. “Ik vind er niets aan”, aldus Niersbach, woordvoerder van de Duitse voetbalbond. “De fans van Bayern vinden een stadsduel tegen 1860 München leuker dan een wedstrijd tegen Bilbao. En bovendien heb ik ook vragen bij de selectie. AC Milan eindigde tiende in de eigen competitie, maar mag toch meedoen?”

In de daaropvolgende weken ontwikkelen de geruchten zich enorm. Even is er zelfs sprake van inmenging van de UEFA. De Europese voetbalbond zou zelf meehelpen aan de Super League, om zo de Champions League te vervangen. Uiteindelijk komt daar niets van in huis.

Begin augustus komt Tuttosport weer met een nieuw verhaal. De Italiaanse krant beweert dat niet 16, maar 32 clubs aan het toernooi zullen deelnemen. Ze zullen opgedeeld worden in twee groepen van 16 clubs, waarvan de besten zich kwalificeren voor de kwartfinales. De helft van deze 32 clubs zullen op permanente basis in de Super League zitten. De andere helft wordt elk seizoen opgevuld door clubs die uitgenodigd worden door de permanente clubs. Tuttosport geeft er meteen bij welke clubs elk jaar zullen deelnemen: Inter Milaan, Juventus, AC Milan, Manchester United, Arsenal, Liverpool, Bayern München, Borussia Dortmund, Paris Saint-Germain, Olympique de Marseille, Real Madrid, Barcelona, Ajax Amsterdam, Panathinaikos, Benfica Lissabon en ons eigenste RSC Anderlecht.

De bedragen voor de deelnemers liggen een stuk lager dan de geruchten van een maand eerder. Elke deelnemer krijgt “slechts” 22,7 miljoen dollar. De winnaar gaat met 57,4 miljoen aan de haal. Die bedragen uitbetalen vormt geen probleem, want de tv-rechten zouden naar schatting zo'n 1,1 miljard dollar moeten opbrengen.

De UEFA ziet de ontwikkelingen met lede ogen aan. Het ziet een Super League niet echt zitten. Om aan de wensen van de topclubs tegemoet te komen, wil het wel enkele veranderingen doorvoeren in de eigen Europese competities. Zo stelt het voor om de UEFA-Beker en de Europese beker voor Bekerwinnaars te versmelten tot één toernooi, maar vooral het idee om de Champions League van 24 naar 32 clubs uit te breiden, moet de giganten koest houden.

Toch schenken de clubs aanvankelijk weinig aandacht aan de toekomstplannen van de UEFA. Rodolfo Hecht, het brein achter de Super League (“European Football League”), is er zelfs rotsvast van overtuigd dat zijn competitie er ook zal komen. De man vertelt dat in een interview met de Britse pers. “Ik heb nu echt het vertrouwen en de steun van alle grote clubs”, aldus Hecht. Opvallend: bij de zestien vaste clubs is plots geen sprake meer van Anderlecht. De Brusselaars worden vervangen door het Turkse Galatasaray, dat commercieel gezien wellicht interessanter is. Hecht doet ook de plannen voor de ProCup uit de doeken. Dat toernooi zou de tegenhanger van de UEFA-Beker moeten vormen. 56 clubs nemen het daarin in knock-outrondes tegen elkaar opnemen. Het is dus duidelijk: de grote clubs willen de UEFA met hun nieuwe toernooien helemaal buitenspel zetten, zodat de Europese voetbalbond uiteindelijk wel zal moeten instemmen met hun plannen.

Ondertussen wordt de UEFA een beetje nerveus. Toch beweert president Lennart Johansson dat de Europese voetbalbond vertrouwen heeft in een goede afloop: “We zijn niet op zoek naar een compromis. Tegen een competitie vanuit de private hoek zeggen we sowieso neen. Het risico dat de ziel van het voetbal verloren gaat, is te groot. Toch zijn we niet nerveus. De clubs zelf vragen ons om een oplossing. We hebben de meerderheid achter ons. We zijn ook niet van plan om naar de rechtbank te stappen. Dan zouden de mensen denken dat we bang zijn om te verliezen, en dat is niet het geval!”

De FIFA denkt er ondertussen wel anders over. De wereldvoetbalbond dreigt met schorsingen indien clubs er ook maar aan denken om mee te doen aan de Super League. Concreet houdt dat in dat spelers, clubs of zelfs landen uitgesloten kunnen worden van internationale toernooien, waaronder ook het WK. Toch is het niet helemaal duidelijk of de FIFA wel recht in haar schoenen staat, want die schorsingen zouden volgens kenners wel eens tegenstrijdig kunnen zijn met de wetten van de Europese Unie. De clubs zetten hun besprekingen dan ook gewoon voort.

Het keerpunt komt op 6 oktober. Op die dag stelt de UEFA haar nieuwe plannen voor. In overleg met een hoop clubs beslist de Europese voetbalbond om de Champions League uit te breiden tot 32 clubs, waardoor ook de nummers 3 en 4 van de toplanden mee kunnen doen aan het kampioenenbal. Bovendien worden de UEFA-Beker en de Beker voor Bekerwinnaars samengevoegd in één toernooi, die de naam van het eerste toernooi zal blijven dragen. Daarnaast wordt ook het prijzengeld drastisch verhoogd, zodat de toenadering met de clubs niet lang meer kan uitblijven.

En inderdaad, eind oktober maken de grote clubs bekend dat ze met de UEFA zullen blijven samenwerken. De stabiliteit van de UEFA werd uiteindelijk toch verkozen boven de prijzenpotten van de Super League. “De UEFA begrijpt onze zorgen en heeft daarom een interessant project voorgesteld. Niets lijkt een verdere, langere samenwerking nog in de weg te staan”, vertelt Real Madrids Lorenzo Sanz in de pers. Met andere woorden: de plannen voor een Super League zijn van de baan. Voorlopig toch.

Amper een jaar later zit het alweer flink scheef. Op 22 oktober 1999 heropent Lorenzo Sanz opnieuw de debatten. Namens de G-14, het clubje van Europa's rijkste voetbalverenigingen, meldt hij dat de UEFA de clubs niet correct behandeld heeft. “De Europese voetbalbond geeft ons nog niet de helft van wat ze ons beloofd heeft”, aldus Sanz. Gevolg: de clubs beginnen in het grootste geheim weer onderling te konkelfoezen.

En ja hoor, nog geen half jaar laten duiken de plannen voor de Super League weer op. Dit keer zijn vier grote bedrijven de voortrekkers: de Engelse tv-gigant Rupert Murdoch, het Duitse media-concern Kirch, Canal Plus en Telefonica of Spain. Ze bereiden een competitie met 16 clubs voor. Die 16 clubs zullen sowieso 25 miljoen dollar per seizoen opstrijken. Per gesprokkeld punt komt daar nog eens 1,2 miljoen dollar bij. Op dat moment staan al 14 van de 16 deelnemende clubs zo goed als vast. Het gaat om Real Madrid, Barcelona, Juventus, AC Milan, Inter Milaan, Manchester United, Liverpool, Arsenal, Bayer Leverkusen, Bayern München, Borussia Dortmund, FC Porto, Ajax Amsterdam en Paris Saint-Germain. Op de reservelijst staan Chelsea, Celtic Glasgow, Valencia, Deportivo La Coruña, Lazio Roma, Hamburg SV, Olympique de Marseille en opnieuw Anderlecht.

De kritiek op het toernooi, en dan vooral op de selectiecriteria, groeide met de dag. Bovendien is nog steeds de toestemming van de UEFA nodig, en die lijkt er ook dit keer niet te komen. Eind 2000 pakt de Europese voetbalbond immers uit met haar zogenaamde “standpunten over het Europese voetbal”. Punt één is erg duidelijk: “Landelijk competitievoetbal is de levenslijn van de sport en moet beschermd worden”. Geen internationale topcompetitie dus. Uiteindelijk worden de clubs gesust met opnieuw nóg hogere Champions League – gelden.

Ondertussen zorgt de Zwitser Thomas Hoehn voor een kort intermezzo. Het hoofd van Economics Europe van PriceWaterhouseCoopers stelt voor om regionale competities te creëren. “Het Europees voetbal is uit balans”, aldus de man. “Daarom pleit ik voor een meer socialistische aanpak van het Europees voetbal naar Amerikaans model.” Het resultaat zou er zo moeten uitzien:

South-Western League
- Paris Saint-Germain, AS Monaco, Bordeaux, Nantes, Marseille.
- FC Barcelona, Atletico Madrid, Real Madrid, Deportivo La Coruña, Real Zaragoza.
- FC Porto, Benfica Lissabon.
- CLUB BRUGGE, RSC ANDERLECHT.

Northern League
- Ajax Amsterdam, Feyenoord Rotterdam, PSV Eindhoven.
- Manchester United, Arsenal, Chelsea, Liverpool, Aston Villa, Newcastle United.
- Rosenborg BK.
- Brondby IF.
- Celtic Glasgow, Glasgow Rangers.
- AIK Stochholm.
- MyPa.

Eastern League
- Spartak Moskou, Lokomotiv Moskou
- Slavia Praag
- Panathinaikos
- Galatasaray
- Steaua Boekarest
- Dinamo Kiev 
- Rapid Wenen
- Dinamo Tbilisi
- Croatia Zagreb
- Slovan Bratislava
- Legia Warschaw
- Dinamo Minsk
- Lokomotiv Sofia

Central League
- Juventus Turijn, Lazio Roma, Inter Milaan, AC Milan, Parma, Fiorentina, Napoli.
- Bayern München, Borussia Dortmund, Bayer Leverkusen, Werder Bremen, Kaiserslautern, Eintracht Frankfurt, Hamburg SV.
- Grasshoppers Zürich.

Begin 2003 wordt de Super League voor de tweede keer vanonder het stof gehaald. Dit keer is het de G-14 die met de plannen komt. Het eliteclubje stelt voor om de Champions League te vervangen door een Super League, die uit twee divisies bestaat. In de eerste afdeling nemen de beste teams van Europa het tegen elkaar op. In de tweede afdeling spelen de mindere goden. Uiteraard is er promotie en degradatie tussen de verschillende competities mogelijk.

Maar ook dat idee sterft een vroege dood. De UEFA schiet het idee af en introduceert ter compensatie de poules in de tweede ronde van de UEFA-Beker. Een magere troost voor de grote clubs, die op hun honger blijven zitten. Of worden ze in de toekomst toch nog op hun wenken bediend? Time will tell...

Volgende keer: De BeNe-Liga.

Bibliografie:
- Super League denounced as threat to future of European football. Nando Media, 19 juli, 1998.
- New 32-team Super League to start in 2000. Nando Media, 6 augustus, 1998.
- PYE, JOHN, Hecht spreaks about Super League. Associated Press, 26 augustus, 1998.
- Johansson confident UEFA can win 'battle' against Super League. Nando Media, 11 september, 1998.
- FIFA threatens clubs with suspensions if they deal with Super League. Nando Media, 25 september, 1998.
- UEFA to challenge Media Partners with reorganization of club teams. Nando Media, 6 oktober, 1998.
- Top clubs agree to work with UEFA. Nando Media, 23 oktober, 1998.
- Europe's top clubs still unhappy with UEFA. Nando Media, 22 oktober, 1999.
- European Super League being discussed again. Nando Media, 19 april, 2000.
- G-14 considering Super League. The Guardian, 4 februari, 2003.
- COLIN, FRANCOIS, De zachte dood van het voetbal. De Standaard, 21 december, 2001.