50 jaar Europa Cup I, een terugblik (deel 2)

Gisteren kreeg u Deel 1 van onze Retro-special over de geschiedenis van Europa Cup I. Vandaag gaan we verder met Deel 2: Van de Duitse en Engelse overheersing tot nu.

Beckenbauer, Keegan en het AC-tijdperk

Onder leiding van Franz Beckenbauer werpt Bayern Munchen zich midden jaren ’70 op tot absoluut topfavoriet. Het ongenaakbare team van coach Lattek wint keer op keer. Saint-Etienne, Atletico Madrid en Leeds zijn de finaleslachtoffers van dienst. Sepp Maier, Gerd Müller en Breitner spelen voetbal van een ongezien niveau. Duitse degelijkheid en zakelijkheid, gekoppeld aan de efficiëntie van “Bomber” Müller, kortom ijzersterk allround-voetbal.

Ook de Engelsen kunnen in die tijd rekenen op een paar sterke teams. Vooral Liverpool lijkt onklopbaar. De formatie van Bob Paisley geldt dan al jaren als Europese supermacht. Ze wonnen immers reeds tweemaal de Uefa Cup en hebben met Kevin Keegan en John Toshack twee absolute wereldsterren in hun rangen. Nadien komen Kenny Dalglish en Alan Hansen nog over om het team te versterken. Liverpool wint de Europa Cup dan ook vier maal in acht jaar tijd. In 1978 klopt het in Wembley ook Club Brugge met 1-O. Club is op dat moment de best spelende ploeg van de Lage Landen. Met oa Birger Jensen, Georges Leekens en Fons Bastijns beschikte Brugge over de beste generatie die de club ooit zal kennen. Het waren echter de Engelsen die wisten te winnen. De Liverpool-verdediger Phil Neal slaagt er zelfs als enige in alle vier de gewonnen finales te spelen, eveneens een record. Naast Liverpool kunnen de Britten ook rekenen op Aston Villa en Nottingham Forest. Van ’76 tot ‘83 regeert het Engels voetbal immers over Europa.

En dat heeft ook zijn schaduwkant. De Engelse supporters zijn al gauw gevreesd. Ze hebben immers supporters die vóór, tijdens en na wedstrijden ware veldslagen uitvechten met andere supporters en ordediensten. Het hooliganisme is geboren. Op 29 mei loopt het dan ook heel erg fout in Brussel, met de gekende tragedie als gevolg. De straf van de Uefa liegt er niet om: De Engelse clubs worden geschorst tot 1990, waarna  een ware leegloop van voetbaltalent plaatsvindt. Het zal nog jaren duren eer de Engelsen hiervan zullen herstellen. 

Tussen de Engelse periode en de geboorte van de Champions League ligt het Milan-tijdperk. Een gouden era voor Europa en haar voetballers. Topclubs als Real Madrid, Marseille, Barcelona, Sampdoria, Inter en PSV puilen uit van de schitterende voetballers. Maradona, Klinsmann, Romario, Mattheus, Butragueno, Stoichkov, Cantona en Papin zijn de sterren van dienst. En er zijn de Rossoneri, die van heel ver komen. Na het Totonero-schandaal van 1980 zakte de club immers naar de Serie B. Het ooit zo trotse Milan dreigde in ’84 zelfs failliet te gaan. Tot mediamagnaat Silvio Berlusconi zich kwam moeien.

Met een futuristisch trainingscomplex, leuke aankopen en een sprekend jeugdbeleid zet Berlusconi de club terug op de rails. Onder een jonge Arricho Sacchi behaalt AC de Cup in ’89 en in ’90. Met Van Basten, Gullit, Rijkaard, Donadoni, Baresi, Maldini en Costacurta in de gelederen walsen ze over elke ploeg. Tot ze in ’93 Raymond Goethals tegenkomen. Een kopstoot van Basile Boli luidt het einde in van het Milan-tijdperk. Het jaar nadien kunnen ze nog één keer schitteren, en hoe. Tegen het Barcelona van Cruijff met Romario, Koeman en Stoichkov haalt het zwaar uit: 4-0. Meteen één van de mooiste finales uit de geschiedenis.

De Champions League

In ’92 besluit de Uefa de Europa Cup I te restylen. Door de populariteit van het belangrijkste clubtornooi zijn media en sponsors immers niet meer weg te denken in het voetbal. Men gaat over tot een naamsverandering. Voortaan noemt het tornooi de Champions League. Er wordt eveneens besloten een poulesysteem in het leven te roepen. In de editie van ’97-’98 worden ook meerdere teams van hetzelfde land toegelaten. “Om een hoger niveau te creëren”, luidt het bij de Uefa. Maar in werkelijkheid wil men komaf maken van Cupwinnaars als Crvena Zvezda en Steaua Boekarest, clubs die niet tot de verbeelding spreken. De Uefa verhoogt in ’92 ook de premies zodat teams die goed presteren meer dan evenredig verloont worden.

De hervormingen missen hun effect niet. De rijken worden rijker en enkel nog grote Europese topclubs strijden mee tot op het eind. De nieuwe generatie sterren met allure staat dan ook net op tijd klaar. Beloften als Kluivert (Ajax), Del Piero, Zidane (Juve), Jardel (Porto) Raul (Real), Schevchenko (Kiev), Rivaldo, Figo en Ronaldo (Barcelona) steken hun neus aan het venster.

Real Madrid schakelt als één van de betere ploegen over in die generatiewissel. In ’97 wint het de C.L met bepalende spelers als Suker, Mijatovic en Luis Enrique. Amper twee zomers later zien we een volledig vernieuwd Real, dat misschien nog sterker was dan de seizoenen ervoor.  De Koninklijken mogen de Cup in totaal 9 keer boven het hoofd steken, tot op heden ongeëvenaard.

Ondertussen dient de Champions League als multimediaal platform. Heel de wereld kijkt mee, van Chili tot China. Met een Marketing Operations Centre, een eigen tv-regie (voetbalrechten) en gigantische sponsorcontracten is het een waar circus geworden. Protocol is er koning en de Zwitserse frank de valuta. Maar de Uefa denkt niet alleen aan innen. Van de miljarden die jaarlijks binnenkomen gaat er een groot deel naar goede doelen. En dan heb ik het niet over nieuwe doelpalen maar over grote internationale projecten. Zo subsidiëren ze trainingsscholen en voetbalkampen om kinderen in Azië, Afrika en Zuid-Amerika van straat te helpen. De verschillende instellingen van de Uefa doen ook regelmatig giften naar scholen toe om het onderwijs in bepaalde regio’s te herstellen. Men kan dus stellen dat zowel de spelers, als de supporters en zelfs de armen jolijt halen uit de EC I. Of hoe een voetbalidee van een Frans journalist kan uitdraaien op een hulpprogramma op wereldschaal.