De opkomst van het kunstgras

Kunstgras zal in de toekomst niet meer weg te denken zijn uit het voetbal. Het is niet voor niets dat de Uefa, de Europese overkoepelende voetbalbond, groen licht geeft om de wedstrijden van de Champions League, de Uefa-beker en de kwalificatiewedstrijden voor de Wereldbeker en de Europese kampioenschappen op kunstgrasvelden te organiseren. Ook de Fifa is te vinden voor het kunstgras in het voetbal. Begin 2001 lanceerde Fifa het Quality Concept: een uitgebreid testprogramma om een internationale standaard voor kunstgras te ontwikkelen, de veiligheid van de voetballers te garanderen en ontwikkelingen in de kunstgrasindustrie aan te moedigen.  Vooral wat de veiligheid van de voetballers betrof, was er in de startfase van kunstgras heel wat terughoudendheid bij spelers, tainers en voetbalexperts.
 
Opdat kunstgras tegemoet kan komen aan de strenge eisen aangaande kwaliteit, veiligheid en zomeer, doet de Fifa beroep op twee instituten die het artificiële gras in een laboratorium mogen testen.  Indien de tests positief zijn, krijgt het gras haar 'recommendation-label'. Enkel met dat label kan het kunstgras dienen voor officiële voetbalwedstrijden. Deze instituten zijn het Franse Labosport en het Nederlandse ISA Sport. In het laboratorium van ISA Sport in Papendal voeren onderzoekers de testen uit. Dat wil zeggen: alles volgens de stand van de techniek.  De Fifa gaf ook een kwaliteitshandboek uit met de voorwaarden waaraan het kunstgras moet voldoen.

Voetbal op kunstgras kent een moeilijke geschiedenis. Zoals elke innovatie in het begin af te rekenen heeft met kinderziekten was het bij kunstgras niet anders. De kwaliteit en de bespeelbaarheid van kunstgras waren in de beginfase nog vele malen inferieur aan die van natuurgras. De toepassing van kunstgras gebeurt nog steeds met mondjesmaat. 
   
Maar door diverse ontwikkelingen is de kwaliteit sterk verbeterd en tegenwoordig is kunstgras niet meer weg te denken uit de hedendaagse voetbalcultuur. Door de duidelijke voordelen die het kunstgras van nu te bieden heeft boven natuurgras, stappen steeds meer sportcomplexen over op deze moderne optie.  Doch het zal nog jaren duren vooraleer alle topclubs overschakelen op kunstgras. In het begin vonden we het artificiële gras vooral terug op trainingsvelden. In de toekomst zal waarschijnlijk ook de gehele professionele voetbalwereld de overstap maken naar kunstgras. De Uefa heeft al een aantal clubs aangewezen die hun hoofdveld van kunstgras hebben voorzien. 

Belangrijk bij de aanleg van kunstgras op voetbalvelden is dat er goed wordt gekeken naar de functie van het betreffende veld. Deze velden zijn duurzaam en kunnen ten allen tijde worden bespeeld.  Sinds de komst van een nieuwe techniek - een afwerking met deels zand en deels rubber - worden steeds meer velden met deze combinatie aangelegd. Het zand zorgt voor de duurzaamheid, de rubber zorgt voor de demping, zodanig dat het nieuwe veld bijna te vergelijken is met natuurgras. Alleen kan men met kunstgras het hoofd bieden aan de kwalen die natuurlijk gras met zich meebrengt.

Een ander veel gebruikte techniek is de combinatie van natuur- en kunstgras: het met kunstgras versterkte natuurgras of DD GrassMaster systeem. Twintig miljoen kunstgrasvezels worden met behulp van twee computergestuurde machines in het grasveld geprikt. De bedoeling is om het bestaande gras te vermengen met kunstgras. De wortels van het natuurgras vergroeien met de kunstvezels en maken het veld tot een stevige constructie met een optimale waterdoorlatendheid.  Dit moet ervoor zorgen dat tijdens zware regenval het veld steeds bespeelbaar blijft.  De geïnjecteerde kunstgrasvezels garanderen een stabiel, vlak en duurzaam veld dat vriendelijk is voor de gewrichten en voldoet aan alle sporttechnische normen die de Fifa oplegt. Het gepatenteerde DD GrassMaster systeem zorgt voor een veld dat perfect aanvoelt als een natuurgrasmat maar tegelijkertijd duurzaam en opgewassen is tegen intensieve bespeling en wisselvallige weersomstandigheden. Topclubs zoals Real Madrid, Feyenoord, Liverpool en Lokomotiv Moskou spelen reeds op een dergelijk veld. 

Maar niet iedereen is volledig overtuigd van kunstgras.  De Nederlandse club Ajax bijvoorbeeld houdt de aanleg van kunstgras in de Amsterdam Arena vooralsnog tegen.  Ajax wil wachten tot de kwaliteit van kunstgras vergelijkbaar is met normaal gras.  De plannen om kunstgras aan te leggen in de Arena zijn waarschijnlijk pas voor 2007.  Wat net de reden is dat de Nederlandse topclub, net zoals andere clubs, de overschakeling nog niet heeft doorgevoerd, is vooralsnog niet duidelijk.  Mogelijks speelt de kostprijs een rol of gaat het eerder over een scepticisme tenoverstaan van het kunstgras.